زَرّين‌شَهر

زَرّين‌شَهر (ريز سابق) يکي از شهرهاي استان اصفهان در مرکز ايران است. اين شهر مرکز شهرستان لنجان استان اصفهان است. جمعيت زرين‌شهر بر اساس سرشماري سال 1385 خورشيدي برابر با 56,375 نفر بوده‌است. زرين‌شهر، در 41 کيلومتري اصفهان واقع شده‌است و از آب و هوايي خشک با فصول نامنظم برخوردار است. ميزان بارندگي در اين شهر بطور متوسط ساليانه 115 ميلي‌متر و متوسط درجه حرارت ساليانه 14+ درجه سانتيگراد مي‌باشد. اماکن تاريخي اين شهر عبارتند از: مسجد جامع و مسجد صباحي که مسجد صباحي مربوط به سده پنجم هجري و حضور اسماعيليان در اين منطقه مي‌باشد. رودخانه زاينده‌رود از کنار آن عبور مي‌کند. آب وهواي آن خنک بوده ولي به دليل مجاورتش با کارخانه‌هايي چون ذوب آهن و صنايع دفاع آب و هوايش آلوده شده‌است. آبشار شاه‌لولاک در نزديکي اين شهرستان واقع است. مسجد صباحي از جاذبه‌هاي گردشگري آن مي‌باشد. شهر زرين‌شهر به دليل مجاورتش با کارخانه ذوب آهن اصفهان مورد موج مهاجرت اقوام مختلف از سراسر ايران قرار گرفته که بيشتر آنها را قوم بختياري تشکيل مي‌دهند. سنتي ماندن برخي از محل‌ها از جمله قهوه‌خانه‌هاي مجاور رودخانه جلوه خاصي را به اين شهر داده‌است. پارک زرين‌شهر در حاشيه زاينده‌رود از مکان‌هاي ديدني آن است.
کشاورزي
از جمله محصولات مهم اين منطقه برنج لنجان است که در زرين شهر و شهرهاي اطراف کشت مي‌شود.در بيشتر مناطق کشاورزي و شاليکاري (به زبان محلي: تولِکي) هنوز به صورت سنتي و با دست انجام ميپذيرد.از جمله مناطق مهم کشت برنج در زرين شهر مي‌توان به قروق، طوله شوغالي و باغ آقا اشاره کرد.
تاريخچه
مرکز شهرستان لنجان به سبب مجاورت با زاينده رود در سال 1336 طبق مصوبه شوراي شهر ريز، با الهام از نام کهن زرين‌رود به زرين‌شهر تغيير نام يافت. به گفته باستان‌شناسان، اشياء کشف شده در تله‌هاي باغ محمود، باغ دراز و تله کافر که در جنوب اين شهر و در مجاورت مادي کهن ريز قرار دارد، برآمده از دل معدودي از تپه‌هاي باستاني مسير زاينده رود مي‌باشد که از لحاظ تاريخي همدوره با تمدن سيلک کاشان است. از ديگر آثار تاريخي فرهنگي اين منطقه مي‌توان به مسجد صباحي (مسمي به رييس فرقه اسماعيليه) حمام صحرايي با کتيبه 800 ساله، قلعه اعراب، پل شاه نشين و تالار کهن ريز، آسياب‌ها، کبوتر خانه‌ها و عصار خانه، حمام‌هاي خزانه‌اي، قلعه‌هاي دفاعي و مساجد گوناگون اشاره کرد که به جز مسجد رحيم خان (جامع) قلعه حسين آباد و باغ برجي شرق ريز مربوط به دوره قاجار و حوزه علميه قديمي ريز کليه آثار ذکر شده در هجوم صنعت و توسعه بي حساب همچون ديگر نمادهاي تاريخي فرهنگي شهر از صفحه روزگار محو گرديده‌اند.
بزرگان
فيلسوف اسماعيل ابن محمد ريزي (از دانشمندان قرن هفتم هجري قمري)صاحب کتب رساله نصرتيه و حيات النفوس، علامه ملا عبدالوهاب ريزي صاحب چند جلد تعليقات مفصل بر کتاب القسطاس المستقيم و رسالاتي در احکام متوفي 1281(ه-ق)، علامه شيخ مرتضي ريزي(پيشواي ديني اهالي اصفهان و اطراف و رهبر مبارزات آنان در مقابل تعديات ظل السلطان و ارسال کننده حکم درخواست انفصال ايشان از حکومت اصفهان و پشتيبان مردم تاخلع نهايي او از حکومت اصفهان) مدفون در تکيه ريزي تخت فولاد اصفهان متوفي1329(ه-ق)، شيخ ابوالمعالي ريزي اولين استاد حضرت آيت الاه بروجردي مرجع اعلاي تشيع، مجتهد و فقيه اصولي آقاشيخ ابوالفضل ريزي (مدفون در تکيه ريزي تخت فولاد متوفي 1339 ه-ق)، شيخ ضياء الدين ريزي از علماي برجسته حوزه نجف اشرف، ملا حسن ريزي شاگرد خاص حوزه درس حاجي آباده‌اي و مدفون در تکيه آباده‌اي تخت فولاد اصفهان متوفي(1299 ه-ق)، آقا سيد اسماعيل ريزي از علماي برجسته سامرا ونجف اشرف و شاگرد ميرزاي بزرگ شيرازي در سامرا (از رهبران مشروطيت و نماينده اولين دوره مجلس شوراي ملي)و فقيه وارسته مريم ريزي صاحب کتاب وزين و مرجع مطالب السوال، شيخ جعفر ريزي پدر فقيه وارسته مريم ريزي، سيد آقاجان نوربخش جد اعلاي دکتر محسن نور بخش وزير اقتصاد و دارايي و رييس بانک مرکزي، ملا لطف اله شمس الواعظين ريزي صاحب کتب جواهر الکلام و شمس طالعه، ملا ابوالقاسم ريزي، ابوالحسن ريزي و حضرت آيت الله شيخ محمود شريعت ريزي در سده‌هاي گذشته و همچنين هنرمندان، صنعتگران و شخصيت‌هاي اجتماعي برجسته همچون سردار جعفرقلي خان ريزي (رهبر اهالي ريز درمبارزه عليه تعدي‌هاي شاهزادگان قاجار)، ميرزا عبدالجواد خطيب از خطاطان برجسته اصفهان و صاحب ديوان اشعار با قريب بر سه هزار بيت شعر و استاد نامدار حاج علي پرورش سازنده اولين پل معلق کشور بر روي زاينده رود با ابزار ساده آهنگري قديم و ميرزا احمد نقاش استاد حاج ميرزا آقا امامي معروف از نقاشان برجسته کشور در دوره قاجار اشاره کرد که همه و همه به عنوان زير ساختار جامعه علمي فرهنگي شهر در عصر نوين منجر به ظهور چهره‌هاي شاخصي همچون پروفسور عبدالرحيم رجايي ريزي، حميد رجايي ريزي،دکتر هوشنگ رجايي ريزي، پروفسور مهدي پرورش ريزي و دکتر خدامراد مراديان از چهره‌هاي ماندگار علمي و بين المللي و دهها چهره برجسته علمي فرهنگي ديگر گرديده‌است